Wat?

Partnergeweld omvat een geheel van gedragingen, handelingen en houdingen van één van de (ex)partners die erop gericht zijn de andere te controleren en te domineren. Het omvat fysieke, psychische, seksuele en economische agressie, bedreigingen of geweldplegingen die zich herhalen of kunnen herhalen en die de integriteit van de ander en zelfs zijn socio-professionele integratie aantasten…’ (Nationaal Aktieplan Partnergeweld  2006).
Het grote verschil tussen partnergeweld en een gewone “huiselijke ruzie” is het machtsverschil. Elk koppel maakt wel eens ruzie, getrouwd of niet, heteroseksueel of homoseksueel, jong of oud, samenwonend of niet... Maar wanneer één van de twee partners steeds de baas wil zijn en de ander wil controleren of onder de duim houden, en daarvoor conflicten en geweld gebruikt, spreken we van partnergeweld.

Cijfers

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) worden 30% vrouwen wereldwijd minstens eenmaal in hun leven geconfronteerd met fysiek of seksueel geweld vanwege hun partner. Het longitudinale onderzoek van Bruynooghe et al (1988 en 1998) stelt dat:

• Ongeveer 70% van de onderzochte populatie geconfronteerd is geweest met fysiek en /of seksueel geweld.
• Vrouwen vlugger slachtoffer worden van seksueel geweld en mannen meer geconfronteerd worden met fysiek geweld.
• Ruim 28% van de vrouwen is slachtoffer van sexueel geweld in familiale context. In de periode 1988-1998 11% meer vrouwen slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld.
• Een belangrijk onderdeel van het onderzoek betreft de relatie tussen dader en slachtoffer. Partners zijn de belangrijkste dadergroep bij fysiek en seksueel geweld.

De vergelijking die de onderzoekers maakten tussen de gegevens van 1988 en 1998 geeft aan dat het partnergeweld nog toeneemt.
Uit  een recent onderzoek (2008-2009) blijkt 12.5% van de ondervraagden slachtoffer van partnergeweld geweest te zijn. De meest voorkomende vorm is het psychische en/of verbale geweld, met ongeveer 11%. De andere vormen van geweld komen dus veel minder vaak voor. Vrouwen blijven vaker dan mannen slachtoffer.

 
Vormen

Partnergeweld kan voorkomen in heel veel verschillende vormen:

• Psychisch geweld: de persoonlijkheid van het slachtoffer wordt onderdrukt door middel van vernederingen, bedreigingen, isoleren, achterhouden van huishoudgeld, opzettelijk vernietigen van geliefde bezittingen...
• Fysiek geweld: Deze vorm van geweld is de best gekende vorm omdat de gevolgen meestal duidelijk zichtbaar zijn. Het betreft slaan, schoppen, afranselen, verwonden door mes of sigaret, poging tot verstikking of wurging...
• Seksueel geweld: iemand dwingen seksuele handelingen te dulden of verrichten. Verkrachting binnen de partnerrelatie komt vaak voor en wordt weinig gerapporteerd omwille van maatschappelijke taboes en vooroordelen. Andere voorbeelden van seksueel geweld zijn o.a. handtastelijkheden, dwingen tot kijken naar porno, pijnigen van de geslachtsdelen, ongewenst bekijken of begluren, dwang tot orale of anale seks...
• Financieel geweld: afpersen, bestolen worden, financiële afhankelijkheid,...

Gevolgen

Door de mishandeling wordt het slachtoffer bang voor andere personen en situaties. Men is zelf niet in staat om het geweld te doen stoppen, maar probeert het wel te voorkomen of tegen te gaan. De gevolgen van de mishandeling voor het slachtoffer zijn onder meer:

• Zeer negatief zelfbeeld en twijfels over zichzelf en het eigen kunnen. Schuldgevoelens tegenover de kinderen waardoor de relatie met de kinderen nog meer onder druk komt te staan. Op termijn kan dat  naar een toestand van onverschilligheid en totale weerloosheid leiden.
• Isolement: een groot wantrouwen tegenover andere mensen en een grote angst voor het onbekende. Schaamte, vooroordelen en schuldgevoelens over de gewelddadige situatie zorgen eroor dat het slachtoffer vaak (te) lang zwijgt. Ze ondernemen pas stappen als de situatie volledig uit de hand dreigt te lopen, voor zichzelf of voor de kinderen.
• Verslavingsproblematiek: eten, medicijnen, alcohol...
• Medische lijdensweg, zowel door de fysieke gevolgen van het geweld als door de psychische. Die problemen kunnen verder escaleren in financiële problemen door de kosten voor raadpleging, verzorging en verpleging, maar bijvoorbeeld ook door ontslag op het werk door overdreven ziekteverzuim.
• Uit onderzoek van het WHO (2013) komt naar voren dat zwangere vrouwen die slachtoffer worden van fysiek of seksueel geweld 16% meer kans hebben dat hun kindje met ondergewicht wordt geboren.

Meer informatie

Voor specifieke informatie en hulp kan je terecht op het nummer: 1712 of op www.caw.be
Voor algemene hulp zie de rubriek waar kan je terecht.