Kinderen als getuige van geweld

 


Wat?

Dagelijks zijn er kinderen die thuis geconfronteerd worden met (geweldadige) conflictsituaties. In plaats van een ‘veilig nest’, leven ze in een situatie waar hun ouders elkaar geweld aan doen. Geweld heeft een invloed op alle gezinsleden en zorgt ervoor dat niemand zich nog veilig en 'thuis' voelt in hun eigen huis. Kinderen die getuige zijn van geweld worden jammer genoeg nog te weinig beschouwd als een aparte risicogroep binnen deze problematiek en worden dus doorgaans vergeten of aan hun lot overgelaten. Terwijl onderzoek inmiddels heeft uitgewezen dat kinderen die getuige zijn van het geweld tussen hun ouders net zo beschadigd raken als kinderen die zelf het slachtoffer zijn geworden van kindermishandeling. 

 

Cijfers

  • In 75% van de gevallen van partnergeweld zijn kinderen thuis (Holden 2003 in Desair & Hermans 2012)
  • 80% van de kinderen merkt iets van het geweld tussen hun ouders (Lamers & Winkelman, 2000)
  • 25% van kinderen en jongeren ziet volwassenen in het gezin soms of dikwijls tegen elkaar schreeuwen in die mate dat ze er bang van worden (Kinderrechtencommissariaat 2011)
  • In meer dan 40% van de situaties van partnergeweld was minstens 1 kind getuige van de gewelddaden gepleegd op één van zijn/haar ouders (IGVM 2010)

Gevolgen

De gevolgen zijn erg divers en afhankelijk van heel wat factoren. Recent wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de gevolgen bij kinderen en jongeren die getuige zijn van geweld even zwaar en ernstig kunnen zijn als bij kinderen en jongeren die rechtstreeks slachtoffer zijn van het geweld. De gevolgen situeren zich op de belangrijkste levens- en ontwikkelingsdomeinen:

  • Doordat kinderen en jongeren thuis geen veiligheid meer vinden, kunnen zij ernstige psychische en emotionele schade oplopen.  Zij zijn vaker angstig, geïrriteerd, onrustig, lusteloos of bezorgd  en geven heel wat (psycho)somatische klachten aan (buik- en hoofdpijn, slaapmoeilijkheden,...).   Daarnaast geven zij vaak blijk van een laag gevoel van eigenwaarde en schuldgevoelens, hechten zich moeilijk aan iemand, wantrouwen volwassenen...
  • Op sociaal gebied ziet men dikwijls dat deze kinderen zich liever afzijdig houden en zich terugtrekken aan de zijlijn van het gebeuren.  Zij hebben moeilijkheden om zich in te leven in anderen, zich sociaal aan te passen aan verschillende situaties en vertonen soms onvoorspelbaar en vreemd gedrag.  Ook in de volwassenheid zijn daarvan nog sporen te vinden.  Zo hebben zij het moeilijk met het aangaan van sociale contacten, in het bijzonder met intieme relaties en voelen zich dus vaak eenzaam. Zij lopen hierdoor ook een groter risico om in hun eigen relaties opnieuw geconfronteerd te worden met geweld.
  • In het gedrag van kinderen komt tot uiting wat de kinderen thuis allemaal meemaken.  Ze zijn agressiever t.o.v. bijvoorbeeld leeftijdsgenoten, leerkrachten en familieleden. Dit geldt zowel voor meisjes als jongens. Daarnaast vertonen zij ook vaak woede-uitbarstingen, tegendraads gedrag en hyperactiviteit. 
  • Er kunnen zich leerproblemen voordoen op school zoals concentratiemoeilijkheden en/of ondermaatse resultaten. Ze zijn erg onoplettend, hebben weinig energie en weigeren soms zelfs om naar school te gaan. Ook de cognitieve ontwikkeling komt op die manier dus in het gedrang.

Hoe jonger het kind, hoe groter de gevolgen. En die gaan niet vanzelf over... Maar wanneer er hulp voorhanden is, kunnen kinderen zich meestal goed herstellen. Dit herstel heeft wel tijd nodig en vraagt heel wat energie en inzet van de betrokkenen die met het kind begaan zijn. Daarom: hoe vlugger een kind hulp krijgt, hoe beter.

 

Meer informatie

Voor specifieke informatie en hulp kan je terecht bij het Vertrouwenscentrum voor Kindermishandeling

Voor algemene hulp zie de rubriek waar kan je terecht.