Wat?

Het moment van de zwangerschap en bevalling is een erg kwetsbare periode in het leven van koppels omdat het een belangrijke overgang inhoudt.
Deze verandering plaatst zowel de betrokken partners als hun relatie voor een grote uitdaging. Zij zijn naast partners ook toekomstige ouders. Dit betekent dat zij in de toekomst, na de geboorte, een bijkomende rol moeten opnemen, wat gepaard kan gaan met twijfels of conflicten. 

Cijfers

De internationale en nationale cijfers over geweld tijdens de zwangerschap komen vrij goed overeen. De meeste studies schatten dat 3 tot 8% van de vrouwen het slachtoffer is van partnergeweld tijdens de zwangerschap.
In België werden twee onderzoeken gevoerd:

• In het UZGent (Roelens, 2007) rapporteerden 2,2% van de vrouwen partnergeweld tijdens de zwangerschap.
• In het OCMW ziekenhuis van Brussel (St-Pieter), gaf 11% aan huiselijk geweld meegemaakt te hebben tijdens hun zwangerschap. In meer dan de helft van de gevallen blijkt de (ex)partner de dader van het huiselijk geweld te zijn.

Vormen

We kunnen drie patronen van geweld tijdens de zwangerschap onderscheiden:

• Het geweld blijft doorgaan (persisterende problematiek): het geweld, reeds aanwezig vóór de zwangerschap, blijft bestaan tijdens de zwangerschap en na de bevalling. De zwangerschapsperiode kan eventueel wel gepaard gaan met veranderingen in de uiting van het geweld. Zo zal het fysiek geweld bijvoorbeeld meer gericht zijn op de zwangere buik of in andere gevallen net niet. Het bestaan van partnergeweld vóór de zwangerschap vormt een belangrijke risicofactor. Van de verschillende patronen van geweld tijdens de zwangerschap lijkt dit ‘persisterende type’ het meest voor te komen.
• Het geweld stopt (zwangerschap als protectieve factor): het geweld stopt tijdens de periode van de zwangerschap. Vaak zien we echter dat het geweld herbegint na de geboorte. De zwangerschap biedt in dit geval bescherming tegen het geweld.
• Het geweld ontstaat (zwangerschap als risicofactor): het geweld treedt voor het eerst op tijdens de periode van de zwangerschap. Door de stress, eigen aan een zwangerschap, kunnen conflicten escaleren in  partnergeweld. Elementen die hierbij een rol kunnen spelen zijn o.a. jaloezie, tegenstrijdige gevoelens t.o.v. de zwangerschap, humeurwisselingen, meer financiële druk en een verminderde seksuele beschikbaarheid, ...

Gevolgen

De meeste onderzoeken zijn het erover eens dat geweld tijdens de zwangerschap in al zijn vormen een negatieve impact heeft op moeder en kind. Vrouwen die slachtoffer worden van geweld, grijpen sneller naar tabak, alcohol en drugs om het hoofd te bieden aan de stress die ze meemaken. Dit heeft op zich al een schadelijke invloed op de ontwikkeling van de baby. Daarnaast zijn er nog een heel aantal andere gevolgen:

Moeder:  

• Lichamelijke gevolgen:
  • Hoger risico op zwangerschapscomplicaties zoals: vaginaal bloedverlies, hoge bloeddruk, ernstig braken en kans op dehydratatie, placentaloslating, pre-eclampsie, vaginale en cervicale infectie, nier- en urineweginfectie, HIV-infectie,...
  • Hoger risico op verwondingen door het geweld
  • Hoger risico op vroegtijdige arbeid/bevalling
  • Hoger risico op een miskraam of abortus
  • Hoger risico op sterfte..

• Psychologische gevolgen:
  • Stress
  • Hoger risico op depressie, negatief zelfbeeld, angst- en eetstoornissen,...
  • Hoger risico op psychosomatische klachten
  • Hoger risico op (zelf)moord...

Kind:

• Lichamelijke gevolgen:
  • Hoger risico op groei-achterstand tijdens de zwangerschap
  • Hoger risico op vroeggeboorte
  • Hoger risico op pre- en neonatale sterfte
  • Hoger risico op lager geboortegewicht, ontwikkelingsstoornissen,... 

• Psychologische gevolgen:
  • Hoger risico op emotioneel, gedragsmatig, sociaal vlak
  • Hoger risico om later zelf geweld te plegen
  • Schade is even groot als bij kindermishandeling...

Meestal heeft de baby, vergeleken met andere baby's, meer intensieve zorg nodig na de geboorte. 

 
Meer informatie

Voor specifieke informatie en hulp kan je ook terecht op www.geweldenzwangerschap.be, voor algemene hulp kan je op deze site terecht, zie de rubriek waar kan je terecht.
 

Brochure: Geweld tijdens de zwangerschap